Potosi

Na weinig nacht rust in de bus wel een mooie zonsopkomst een keer of drie. Dit komt omdat we de Altiplano binnen rijden en dat is een nogal heuvelig gebied dus de zon verdwijnt wel een paar keer uitbeeld en komt weer terug. Dit geeft wel een extra dimensie aan de omgeving. De Altiplano heeft een heel kleurrijk grond patroon en samen met de gloed van de opkomende zon is het zeker de moeite waard vroeg op te staan. Om even over zes in Potosi aangekomen spullen gelost en stond een taxi chauffeur zijn diensten aan te bieden. We hadden wel een adres voor een hotel maar toen hij vroeg of we een reservering hadden en we die niet hadden gaf hij aan dat hij een vriend had met een hotel dat zeker niet slechter was mar wel goedkoper. De gok genomen en gezegd dat het goed was om daar even te gaan kijken. Intussen vertelde hij ook over wat er te bekijken en fotograferen was in de buurt en dat hij ons daar ook wel kon brengen. Bij het hotel aangekomen zag het er goed uit en de hele dag warmwater uit de kraan en vrij gebruik van de verwarming. Hier dus een kamer genomen in het eucalyptus hostel. Met een dakterras dat uitzicht geeft over de stad. Na ons geïnstalleerd te hebben een ontbijt genomen in het hostel en op zoek gegaan naar informatie over reizen naar de zout vlakte. Op het reis bureau het advies gekregen dat via de agente in Uyuni te boeken daar je anders altijd reistijd en kosten kwijt ben aan het rijden tussen Potosi en Uyuni. Toen niet verder gekomen dan een mijn tour te boeken voor die middag. Nog even rond gelopen en een lunch gezocht. Om kwart voor twee werden we opgehaald in het hostel voor de mijn tour. Als eerste gingen we naar de opslag van de tour om te worden voorzien van een broek, jas, laarzen, helm en koplamp met batterij riem. Na de verkleed partij gingen we naar de mijn markt, die was dus niet in bedrijf wegens de effecten van een feestdag. Maar er was wel een winkeltje open waar de aren werden verkocht. Daar je een mijn bezoekt die in bedrijf is en de mijnwerkers ZZP’ers zijn is het de gewoonte da de bezoekers de activiteiten support. Dit houd in dat je een staafje dynamiet met ontsteker en een zakje kunstmest koopt. Plus cocabladeren maar die markt was dus dicht en wat alcohol van 97% of iets minder sterke drank. Er is ook niemand die vraagt wat je met het dynamiet gaat doen of wie je bent. Voordeel is dat de administratie ook niet in de war kan raken. Hierna was de processing plant aan de beurt. De mijners zijn zelfstandigen zo ook de processing. De mijners brengen hun berg erts en na dat er monsters zijn genomen koopt de procesgroep dit op in verhouding met de percentage gewenst eind stof. Dit erts word vervolgens in molens fijn gebroken en in een trommel met stalenkogels vergruist. Vervolgens samen met wat chemicaliën gemengd. De dosering van de chemicaliën gebeurt in een hokje met open doseer units. Aan een as draaien schijven met bakjes welke worden gevuld uit een constant rond gepompt Chemical en leeg gegoten in een trechter. Al deze chemicaliën zijn stuk voor stuk redelijk schadelijk voor de gezondheid maar de deur staat open dus is er wel ventilatie genoeg. De soep word in tanks geroerd en door de chemicaliën komen de gewenste stoffen boven drijven. Deze worden vervolgens afgeschraapt en met water de vaste stof van het schuim gescheiden. De drap die nog over blijft wor vervolgens op een droog vloer uitgeharkt tot het droge stof is bevat ongeveer 97 % zilver. Hier houd de processing op in Bolivia en word het product verstuurt naar andere landen voor de eind processing. Weer op pad en via een stop met uitzicht over de stad naar de mijn. Die zou in bedrijf zijn maar in onderling overleg hebben de mijners besloten de roes uit te slapen en niet te gaan werken. De Rosario mijn was de te bezoeken mijn. Dus licht aan en op pad. Na een tijdje kom je er wel achter dat er een verschil is in lengte van een Boliviaanse mijn werker en een toerist. Op de meest plaatsen komt de vloer toch te dicht bij het plafond. Ook de drainage laat hier en daar wel wat te wensen over dus de laarzen zijn geen overbodige luxe. Een stuk door de mijn gewandeld en gebutst en op bezoek bij Tio. Dit is de god van de mijn en die moet je te vriend houden (zo niet maak je kans op een ongeluk of dat de erts verdwijnt en je alleen keien vind)dus ligt er een berg coca bladeren, sigaretten en alcohol. Daar er pas een feestje was, was de holte ook nog eens opgevrolijkt met vlaggetjes en slingers. Om de zelfde reden werken er ook geen vrouwen in de mijnen, dit zou ook de erts aders doen verdwijnen. De enige vrouwen die er werken doen dit buiten de mijn gangen en zijn weduwe van mijners dus ook niet uit luxe dus. Nog wat verder de mijn in en om een niveau hoger te koen een konijnen gang omhoog geklommen. Ik zat al klem met mijn schouders en mest er gekanteld door heen wurmen. De mijners klimmen hier door met een rugzak vol met dertig kilo erts. Of dertig kilo is weinig volume of de mannetjes zijn heel klein, maar wel sterk. Weer verder gewandeld door de gang tot het eind van een tunnel. Hier was nu geen activiteit maar normaal staan ze hier gaten in de muur te slaan met lange beitels om het dynamiet in te plaatsen. Wanneer alles geplaatst is, is het gedaan voor dat moment want na de explosie is er door de stofwolk niet te werken. De volgende dag is het dus in en ui rennen met zakken op de rug tot de berggruis weg is en begint de cyclus opnieuw. Voor ons was het jammer dat we geen actie zagen in de mijn, het enige voordeel was wel dat het stof percentage in de lucht laag was als ook het algehele zuurstof verbruik in de tunnels . Weer naar buiten gelopen met nog een bezoekje aan pachamama,ook nog in carnaval versiering. Na de onnodige butsen bij de uit(in)gang aangekomen. Het was wel duidelijk dat het hard werken is en ook slecht voor je gezondheid de verwachte levensduur is ongeveer 55 jaar. De grootste boosdoener is stoflongen. Maar als ze een goede plek hebben om te graven is de opbrengst ongeveer zes keer hoger dan een gemiddeld maand salaris. De tweede reden om te gaan mijnen is dat er geen ander werk is. De verwachting hier is dan ook dat als de mijn uitgeput is Potosi vervalt tot een spook stad. Weer terug naar het begin en de kleding ingeleverd. Dat werd gelijk grofstoffelijk uitgespoeld in tonnen met water en een water bak met voetkracht spoeling. Weer terug naar het hotel en hier een afspraak gemaakt met “onze” taxi chauffeur om ons de volgende ochtend rond te rijden naar te bezichtigen punten in de omgeving van Potosi. Nog even een eetplaats gezocht en toen was het alweer bed tijd.